Trà ng hạt khởi nguồn từ Ấn Äá»™ và đã phát triển thà nh má»™t váºt quan yếu trong Ä‘á»i sống tÃn ngưỡng, văn hóa của tÃn đồ những tôn giáo và trong xã há»™i Ấn Äá»™ cổ. Vá»›i Pháºt giáo, trà ng hạt là váºt tùy thân giúp cho hà nh nhái dá»… dà ng chú tâm và o đối tượng trì niệm, là má»™t sợi dây xâu suốt những ý tưởng thà nh 1 bÆ¡ vÆ¡ tá»±, từ đấy hà nh nhái có thể Ä‘i sâu hÆ¡n và o những trạng thái của định để khiến phát khởi tuệ giác.
CÅ©ng nhÆ° chuông, mõ, trà ng hạt là má»™t dụng cụ trong muôn nghìn công cụ tu táºp của Pháºt giáo. Trong Pháºt giáo, Ä‘a số hình thức pháp khà hay váºt thể Ä‘á»u là các phÆ°Æ¡ng tiện. Tuy nhiên, không phải vô cá»› mà ngÆ°á»i ta bà y ra. DÄ© nhiên, má»—i 1 hình thức của 1 váºt thể Ä‘á»u sở hữu má»™t ý nghÄ©a biểu tượng đặc biệt của nó.
Nguồn gốc của trà ng hạt
 Không chỉ Pháºt giáo má»›i kể đến chuá»—i hạt và hÆ°á»›ng dẫn việc sá» dụng chuá»—i hạt để đạt được các giá trị trên con Ä‘Æ°á»ng tu táºp. NgÆ°á»i ta mang thể thấy, pháp môn lần trà ng hạt niệm Pháºt của Pháºt giáo cá»±c kỳ sắp gÅ©i vá»›i cách lần trà ng hạt trong khi cầu nguyện của Bà la môn giáo, 1 lối cầu nguyện siêu cÆ°á»ng thịnh hà nh của những vị Bà la môn. Bên cạnh đó, ngÆ°á»i Ấn giáo theo phái thá» thần Siva cÅ©ng sá» dụng 1 loại hạt gá»i là rudrÄka để xâu thà nh trà ng hạt. Truyá»n thuyết nhắc rằng, sở hữu lần vị thần nà y ngắm nhìn thế gian, thấy chúng sinh sống trong ná»—i thống khổ ko sao nói hết bắt buá»™c đã Ä‘au lòng nhá» xuống những giá»t nÆ°á»›c mắt, những giá»t nÆ°á»›c mắt nà y má»c thà nh cây rồi cho ra các hạt Ä‘á» thẫm. NgÆ°á»i ta đã lấy các hạt đó khiến thà nh trà ng hạt để nguyện cầu trong sá»± hoà i tưởng đến tấm lòng từ bi của thần Siva. Hạt đó chÃnh là hạt xoà n mà bây giá» chúng ta vẫn tiêu dùng để khiến cho trà ng hạt. Trong quan niệm của ngÆ°á»i Ấn Äá»™, vô hoán vị tá» và rudrÄka Ä‘á»u là những mẫu hạt thiêng, có khả năng trừ ma chÆ°á»›ng. Äiá»u nà y mang lẽ 1 phần do dược tÃnh của chúng, nhÆ° vô hoán vị tá», còn sở hữu tên là tình nhân Ä‘á» tá», là 1 vị thuốc chủ trị nhiệt, Ä‘Ã m, sát trùng…
Â
 Tuy nhiên, trong Kinh Ä‘iển Pháºt Giáo, chiếc khởi nguyên của trà ng hạt và lần chuá»—i hạt lúc niệm Pháºt, toà n bá»™ Ä‘á»u căn cứ và o sá»± khai thị của Äức Pháºt đối mang Vua Ba LÆ°u Ly đã được biên chép lại trong Kinh Má»™c Hoạn Tá». Kinh Má»™c Hoạn Tá», chép rằng: Má»™t thá»i Äức Pháºt cá»™ng giáo Ä‘oà n của ngà i du hóa trong núi Kỳ Xà Quáºt (Grdhrakùta), nÆ°á»›c La Duệ Kỳ (Rà jagrha) quốc vÆ°Æ¡ng trong thá»i nạn ấy tên là Ba LÆ°u Ly, sai sứ fake tá»›i chốn Pháºt để xin Thế Tôn đặc thù rủ lòng thÆ°Æ¡ng xót, cho pháp yếu để vá»›i thể tu hà nh được dá»… dà ng và trong Ä‘á»i tÆ°Æ¡ng lai xa lìa được toà n bá»™ khổ não. Äức Pháºt bảo sứ kém chất lượng vá» thÆ°a sở hữu nhà vua rằng: nếu nhà vua muốn diệt được phiá»n não chÆ°á»›ng, báo chÆ°á»›ng buá»™c phải xâu 1 chuá»—i trà ng 108 hạt bằng hạt cây tra (má»™c thiến tá») và thÆ°á»ng Ä‘em theo mình; lúc Ä‘i, lúc ngồi, khi nằm thÆ°á»ng nên chà tâm, ko phân tán ý, xÆ°ng danh hiệu: Pháºt, Pháp, Tăng má»—i lần, lần qua 1 hạt cây tra. Cứ nhÆ° thế, lần lượt qua hạt nà y tá»›i hạt khác, nhÆ°: mÆ°á»i hạt, hai mÆ°Æ¡i hạt, trăm hạt, nghìn hạt, cho tá»›i trăm nghìn vạn hạt. Nếu lần được đủ hai mÆ°Æ¡i vạn lượt, mà thân tâm ko tán loạn, không sở hữu những siểm khúc, thá»i khi xả thân nà y được sinh lên cõi Diệm Thiên trang bị ba. Lên đấy, y, thá»±c tá»± nhiên, thÆ°á»ng an lạc hạnh. Nếu lại lần đủ được má»™t trăm vạn lượt, sẽ dứt hẳn được má»™t trăm tám kết nghiệp, má»›i gá»i là vị chứng được quả Tu-Äà -Hoà n (ngược cái sinh tá»), hÆ°á»›ng đến đạo Niết bà n, dứt hẳn cá»™i gốc phiá»n não và chức được quả vô thượng. Trà ng hạt trong Pháºt giáo xây dá»±ng thÆ°Æ¡ng hiệu từ đấy. Các nâng cao sỹ thÆ°á»ng có theo bên mình trà ng hạt nhÆ° là má»™t bảo bối, 1 pháp khà quan yếu để há»— trợ há» trên con Ä‘Æ°á»ng tu há»c Pháºt pháp.
NhÆ° váºy, có thể thấy, dù trong truyá»n thống văn hóa thượng cổ của Ấn Äá»™ và trong những ná»n văn minh khác của nhân loại, chuá»—i hạt đã vá»›i từ lâu và gắn vá»›i má»—i cá»™ng đồng xã há»™i nó có má»™t ý nghÄ©a biểu trÆ°ng hay giá trị thẩm mỹ khác nhau. NhÆ°ng mang Pháºt giáo, trà ng hạt được Ä‘á» cáºp mang vai trò của pháp phÆ°Æ¡ng tiện, là pháp khÃ, là dụng cụ để há»— trợ việc tu hà nh đạt giác ngá»™.
Số lượng của chuỗi hạt
Theo Kinh Má»™c Hoạn Tá» nêu ở trên, trà ng hạt của Pháºt giáo gồm mang 108 hạt, con số nà y cÅ©ng giống mang những giáo phái khác ở Ấn Äá»™. Tuy nhiên, vá» sau, để tiện lợi cho những nghi thức hà nh lá»…, trà ng hạt được xâu bởi chuá»—i hạt vá»›i các số lượng Ãt hÆ¡n, nhÆ° 54, 27 hạt hoặc 36, 18 hạt. Con số 108 nà y tượng trÆ°ng cho 108 phiá»n não gồm 88 kiến hoặc, 10 tÆ° hoặc và 10 triá»n. Ngoà i ra, con số 108 còn được giảng giải theo rá»™ng rãi bà quyết khác nữa. NgÆ°á»i ta nháºn thấy rằng số hạt thÆ°á»ng là tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng sở hữu số lượng của đối tượng được niệm, trong niệm danh hiệu Pháºt thì có 108 danh hiệu, trong Ấn giáo thì vá»›i 108 bá»™ Ão nghÄ©a thÆ°. 108 = 6x3x2x3, đấy là 6 trần (sắc, thanh, hÆ°Æ¡ng, vị, xúc và pháp) x 3 thá»i (quá khứ, bây giá» và vị lại) x 2 trạng thái của tâm (nhiá»…m và tịnh) x 3 trạng thái của thá» (Æ°a, không Æ°a và trung láºp). 108 còn là con số 11 x 22 x 33 = 1 x 4 x 27. Äây mang lẽ là những quan niệm thúc đẩy đến vấn Ä‘á» số há»c của ngÆ°á»i Ấn Äá»™ xÆ°a. Trong hình ngôi sao năm cánh, góc bù được tạo buá»™c phải bởi 2 cạnh cắt nhau là 1080. NgÆ°á»i ta nói rằng ở Ấn Äá»™ vá»›i 108 Ä‘iệu múa. Trong thân thể chúng ta có 108 luân xa. Các nhà chiêm tinh cho rằng Ä‘Æ°á»ng kÃnh mặt trá»i lá»›n bằng 108 lần Ä‘Æ°á»ng kÃnh trái đất. Trong con số 108, số 1 biểu tượng cho sá»± hợp nhất, tức thị nhất; số 8 là vô cùng, nghÄ©a là dị; số 0 là trung gian, là trung đạo mang nghÄ©a không, tánh không. Tá»±u trung, con số 108 được giải thÃch dÆ°á»›i nhiá»u góc Ä‘á»™ khác nhau, và rõ rà ng nó vá»›i ý nghÄ©a biểu tượng vô cùng quan yếu trong quan niệm ngÆ°á»i Ấn Äá»™. Ở chừng má»±c nà o đó, sở hữu thể Ä‘á» cáºp rằng con số 108 nà y cÅ©ng kỳ diệu nhÆ° chỉ số PHI (φ) 1.618 trong truyá»n thống Hi Lạp.
Theo Kinh Giảo Lượng Sổ Châu Công Äức, và theo Kinh Kim Cang Äảnh Du Già Niệm Châu mang sá»± ghi chép bất đồng, trà ng hạt sở hữu những mẫu nhÆ° sau:  - Căn cứ Kinh Má»™c Hoạn Tá» dạy là m chuá»—i 108 hạt.  - Kinh Äà Ra Ni Táºp quyển 2 phẩm Tác Châu Pháp TÆ°á»›ng, thì nêu ra vá»›i 4 loại chuá»—i: 108 hạt, 54 hạt, 42 hạt, 21 hạt.  - Kinh Sổ Châu Công Äức, cÅ©ng nêu ra 4 cái chuá»—i, nghÄ©a là loại 108 hạt, cái 54 hạt, mẫu 27 hạt, và dòng 14 hạt.  - Kinh Kim Cang Äảnh Du Già Niệm Châu thì lấy 1.080 hạt là m cho chuá»—i báºc thượng, xâu 108 hạt khiến chuá»—i tối thắng, xâu 54 hạt khiến cho chuá»—i báºc trung, xâu 27 hạt là m chuá»—i báºc hạ.  - Phẩm Sổ Châu Nghi Tắc trong Kinh Văn Thù Nghi Quỹ bảo rằng: Chuá»—i báºc thượng là 108 hạt, chuá»—i báºc trung là 54 hạt, chuá»—i báºc hạ là 27 hạt, chuá»—i tối thượng là 1.080 hạt. Trong những trà ng hạt sở hữu số lượng hạt nhÆ° trên thì xâu chuá»—i 108 hạt là đa dạng hÆ¡n hết.
Trong trà ng hạt vá»›i 1 hạt gá»i là hạt Sumeru hay Meru, chúng ta thÆ°á»ng gá»i là hạt Tu di hoặc hạt Di Ä‘Ã , đó là hạt trang bị 109, là chá»— giáp nối của vòng tròn. Theo nghi thức, khi lần trà ng, ko được vượt qua hạt nà y, lần tá»›i hạt nà y thì lần ngược trở lại, nhÆ° trong kinh Kim cÆ°Æ¡ng đỉnh du già niệm châu sở hữu câu: “Hạt giữa tiêu biểu Pháºt Di Ä‘Ã , chá»› lần qua, phạm tá»™i việt phápâ€. Tuy nhiên, trong việc xâu chuá»—i hạt, tùy phÆ°Æ¡ng pháp xâu mà có thể sở hữu hoặc ko sở hữu hạt thiết bị 109 nà y.
à nghĩa của trà ng hạt
Căn cứ và o những pháp số tổng thà nh mà nó biểu trÆ°ng theo quan niệm của pháºt giáo, việc tiêu dùng trà ng hạt có số hạt khác nhau, thì ý nghÄ©a tượng trÆ°ng của nó cÅ©ng vá»›i các khác biệt:
- Chuá»—i 108 hạt là diá»…n đạt cho cầu chứng 108 pháp Tam Muá»™i mà đoạn trừ 108 phiá»n não.
- Chuá»—i 54 hạt là biểu lá»™ cho 54 cấp vị công Ä‘oạn tu hà nh của Bồ Tát, tức thị Tháºp TÃn, Tháºp Trú, Tháºp Hạnh. Tháºp Hồi HÆ°á»›ng, Tháºp Äịa và Tứ Thiện Căn Nhân Äịa.
- Chuá»—i 42 hạt là biểu hiện cho 42 cấp vị quá trình tu hà nh của Bồ Tát, tức là Tháºp Trú, Tháºp Hạnh, Tháºp Hồi HÆ°á»›ng, Tháºp Äịa và Äẳng Giác, Diệu Giác.
- Chuá»—i 27 hạt là diá»…n tả cho 27 cấp vị của Tiểu Thừa tu hà nh Tứ HÆ°á»›ng Quả, tức là 18 báºc Hữu Há»c của Tứ HÆ°á»›ng Tam Quả trÆ°á»›c, vá»›i 9 báºc Vô Há»c của Äệ Tứ Quả A La Hán.
- Chuá»—i 21 hạt là biểu lá»™ cho 21 vị, tức thị Tháºp Äịa, Tháºp Ba La Máºt và quả vị Pháºt.
- Chuỗi 14 hạt là miêu tả cho 14 Pháp Vô Úy của Bồ Tát Quán Thế Âm.
- Chuá»—i 1.080 hạt là biểu đạt cho 10 cảnh giá»›i, má»—i cảnh giá»›i Ä‘á»u mang 108, cho nên cùng thà nh 1.080.
à nghÄ©a của chuá»—i 36 hạt và 18 hạt vá»›i nhiá»u ngÆ°á»i cho là không biểu trÆ°ng cho pháp số nà o trong Pháºt giáo, và cho rằng nó tÆ°Æ¡ng đồng sở hữu chuá»—i 108 hạt. Theo đó, để nhân thể cho sá»± mang Ä‘eo, bèn chia chuá»—i 108 hạt ra thà nh 3 chuá»—i, má»—i chuá»—i vá»›i 36 hạt, hoặc chia chuá»—i 108 hạt ra khiến cho 6 xâu, má»—i xâu sở hữu 18 hạt, mà ko phải có thâm nghÄ©a nà o cả.
Tuy váºy, chúng ta buá»™c phải biết rằng, sá»± dị biệt của số hạt vá»›i các ý nghÄ©a biểu trÆ°ng khác nhau trên đây, là do những vị Bồ tát, hiá»n thánh tăng, sau lúc đức Pháºt nháºp diệt, đã tùy duyên uá»· thác là m cho dụng cụ giáo hóa, mà không nên bắt nguồn từ văn của Kinh Ä‘iển gốc đã nêu. NghÄ©a là số lượng các hạt trên trà ng hạt là không nhất thiết và bắt buá»™c.
Công dụng của trà ng hạt
Trà ng hạt là má»™t thứ Ä‘a dạng trong Ä‘a dạng ná»n văn hóa trên thế giá»›i. Nó được dùng nhÆ° má»™t thứ trang sức hoặc nhÆ° má»™t pháp khà tùy theo đối tượng sá» dụng. Trong tôn giáo, trà ng hạt được tiêu dùng để liên kết và thiết láºp trÆ¡ khấc tá»± cho những lá»i cầu nguyện, các bà i kinh, các kệ tán, những danh hiệu hoặc những thần chú trong khi hà nh trì.
Vá»›i Pháºt giáo, trà ng hạt là má»™t pháp khà quen thuá»™c, việc dùng trà ng hạt nhÆ°á»ng nhịn nhÆ° đã trở nên nét đặc trÆ°ng của Tịnh Ä‘á»™ tông. Theo lịch sá» truyá»n thừa của Tịnh Ä‘á»™ tông, ngÆ°á»i chế ra trà ng hạt để niệm danh hiệu Pháºt chÃnh là ngà i Äạo XÆ°á»›c (562-645), ngÆ°á»i được tôn là tổ váºt dụng 2 của Tịnh Ä‘á»™ tông Trung Quốc. Còn sở hữu Pháºt giáo Nam tông, từ lâu trà ng hạt cÅ©ng đã dần dần trở nên má»™t váºt tùy thân ko kể 8 váºt (3 y, kim chỉ, bình bát, dây lÆ°ng, dao cạo và túi lá»c nÆ°á»›c) đã được Pháºt chế định.
Không cần ai niệm Pháºt cÅ©ng lần trà ng hạt. Äiá»u nà y, còn tùy theo căn tÃnh và lá» thói của má»—i ngÆ°á»i. Tuy nhiên, đối vá»›i những tÃn đồ, Pháºt tá» tu theo Tịnh Äá»™ tông, thì phải lần chuá»—i để nhân tiện bỠđếm số đúng nhÆ° lá»i mình đã phát nguyện.  Bởi vì đối sở hữu những ngÆ°á»i sÆ¡ cÆ¡, phổ biến nghiệp chÆ°á»›ng, tâm chÆ°a thuần nhất, còn đầy vá»ng tưởng tạp loạn, thì việc dùng trà ng hạt khi niệm Pháºt để dá»… định tâm hÆ¡n. HÆ¡n nữa, ngÆ°á»i tu tịnh nghiệp, thì tam nghiệp (thân, khẩu, ý) buá»™c phải cần giữ trà ng hạt 108 hạt thanh tịnh. Tay lần chuá»—i thuá»™c vá» thân nghiệp, mồm niệm Pháºt thuá»™c vá» khẩu nghiệp, ý chăm chú và o câu hiệu Pháºt không rá»i ra, thuá»™c vỠý nghiệp. Kinh Pháºt dáºy: “Tam nghiệp hằng thanh tịnh, đồng Pháºt vãng Tây phÆ°Æ¡ngâ€, tức thị ba nghiệp Ä‘á»u thanh tịnh thì cùng Pháºt vãng sinh vá» Tây phÆ°Æ¡ng cá»±c lạc. NhÆ° váºy, tay lần chuá»—i cÅ©ng là mục Ä‘Ãch để ghi nhá»› má»—i 1 hạt chuá»—i là niệm má»™t câu hiệu Pháºt, đồng thá»i cÅ©ng là phÆ°Æ¡ng pháp ghi nhá»› số, để ko lầm lẫn váºy.
Công dụng của chuá»—i hạt chỉ là 1 dụng cụ nhÆ° muôn nghìn phÆ°Æ¡ng tiện khác. NgÆ°á»i ta sá» dụng nó để niệm Pháºt. Nhá» lần chuá»—i ghi số câu mà tâm Ãt tán loạn hÆ¡n. Tuy nhiên, Ä‘iểm căn bản để diệt trừ phiá»n não, chÃnh là ở nÆ¡i mẫu tâm. NgÆ°á»i niệm Pháºt, tay lần chuá»—i mà tâm lăng xăng, tán loạn, luôn nghÄ© tà vạy, thì dù mồm mang niệm Pháºt, tay lần trà ng hạt, cÅ©ng ko thể nà o mang kết quả định tâm được./.